Depois de muita hesitação, convidei Miss Jane Austen para jantar. O nervosismo era, como será de calcular, gigantesco. Os acessórios de cozinha escorregavam das mãos como se tivessem sido oleados; não conseguia pensar numa receita digna daquela figura maior da literatura inglesa. E o tempo corria. Depois, lembrei-me que Miss Austen era uma pessoa que gostava de coisas simples, pois apreciava mais o campo do que a cidade. No campo, tudo tem mais sabor - mesmo as coisas mais simples. Por isso, descontraí e pensei em algo assado ou estufado. Para acompanhar, teria que ser um puré de batata irlandês, a lembrar os dias primaveris no campo. O couvert seria constituído por pequenos folhados de salsicha e a sopa seria apenas um leve creme de legumes. A sobremesa haveria de ter chocolate, pois claro. Com estas ideias, viajei no tempo, trazendo Miss Austen até aos dias de hoje.
A conversa decorreu de forma harmoniosa. Falámos da sua vida, da sua obra e dos seus incontáveis fãs no presente. Falei-lhe da minha paixão pela comida, pela sua obra e também pelas coisas simples do campo. Ficou espantada ao perceber que muitos pratos do século XVIII se mantinham tão actuais em terras de Sua Majestade e um pouco por todo o mundo, como é o caso do trifle ou das almôndegas de carne, bem como a sua obra. Tive que me desculpar pelo facto de não ter tido oportunidade de aceder a um bom livro de cozinha da época. Contei-lhe, por isso, sobre quem tinha recaído a minha escolha no já alargado leque de chefs britânicos com receitas publicadas: Mr. Jamie Oliver.
A receita que fiz para Miss Austen tem, pois, a assinatura deste irreverente chef: Costeletas de porco com tomilho, limão e pesto*.
Ingredientes:
1 mancheia de tomilho, escolhido
sala e pimenta-preta acabada de moer
1 dente de alho
raspa e sumo de 1 limão
1 colher de sopa de azeite
4 costeletas de porco com dois ossos
pesto de noz a gosto
Preparação:
Num almofariz, triturar ou picar finamente o tomilho com uma colher de chá de sal. Quando estiver em polpa, juntar o alho e uma colher de chá de pimenta-preta. Voltar a triturar. Misturar o sumo de limão, a raspa e o azeite. Esfregar as costeletas com esta mistura e deixar repousar durante 10 minutos.
Colocar as costeletas numa grelha bem quente e deixar dourar, mas sem queimar, por aproximadamente 8 minutos em lume médio. Não devem cozinhar demais para não secarem. Depois de cozinhadas, deixar repousar durante alguns minutos. Deitar pesto a gosto sobre as costeletas.
Servir com puré de batata simples ou com cebolinho (irlandês) e uma salada verde.
Para o pesto*:
1/4 de alho picado
3 mancheias de manjericão fresco, escolhido
1 mancheia de pinhões levemente tostados (ou nozes)
1 mancheia de queijo parmesão ralado
azeite virgem extra
sal e pimenta-preta acabada de moer
um pouco de sumo de limão (opcional)
Colocar o alho num almofariz e esmagar juntamente com o manjericão fresco até obter uma pasta. Juntar os pinhões tostados e arrefecidos e esmagá-los também. Deite a mistura numa tigela e junte metade do parmesão. Mexa e junte o azeite, apenas o suficiente para fundir o molho - deve ficar firme.
Prove e junte um pouco de sal e pimenta a gosto. Pode adicionar um pouco de sumo de limão se desejar, sem esquecer que as costeletas já têm este sumo no seu tempero.
A temperatura estava agradável e lembrando-me que Miss Austen apreciava o ar livre, resolvi colocar a mesa no terraço. Conversámos animadamente. De tal forma que me esqueci do meu nervosismo.
Quando chegou a hora da sobremesa, servi um chá de menta com uma fatia de bolo de chocolate com morangos, que foi do agrado da minha convidada. Já era tarde quando o portal do tempo nos alertou. Era hora de terminar a nossa refeição e a nossa agradável conversa. Marcámos outro encontro à volta da mesa, da vida e dos personagens que povoam as suas histórias. Talvez em Hampshire, disse-me. Talvez!... - respondi-lhe com um sorriso.
(*Receitas retiradas do livro "Na cozinha com Jamie Oliver", da editora Civilização, 2.ª reimpressão, 2007)
“Tengo sprança, mie querida,” dixo le l Senhor Bennet a la mulher del, quando se zayunában a soutordie pula manhana, “de que téngades treminado ũa buona cena para hoije, porque s’a mano alguien se bai ajuntar a la nuossa familha.”
“Que me dezis, miu querido? Nun sei de naide que benga. Tengo la certeza, a menos Charlotte Lucas que mos ben a bejitar— i cuido que las mies cenas son buonas que chegue para eilha. Nun acredito que beia muita beç algo aparecido an casa deilha.”
“La pessona de quien stou a falar ye un cavalheiro, i un stranho.”
La Senhora Bennet arregalou ls uolhos. “Un cavalheiro i un stranho! Ye l Senhor Bingley, tengo la certeza. Porquei, Jane—tu nunca dizes ũa palabra destas cousas—sue ambergonhada! Buono, tenerei l maior de ls gustos an beer l Senhor Bingley. Mas—miu Dius! Que pena! Nun hai sequiera un cachico de peixe para amanhar hoije. Lydia, miu amor, toca la squila—Perciso de falar cun Hil agora mesmo.”
“Nun ye l Senhor Bingley”, dixo le l tiu; “ye ũa pessona que nunca hei bido an dies de mie bida.”
Este dito deixou todo mundo admirado; i el tubo l gusto de ser mui preguntado al mesmo tiempo pula tie i las cinco filhas.
Apuis de se haber advertido un ratico cula curjidade deilhas, dou le la seguinte splicaçon:
“Hai por ende un més recebi esta carta, que hai arrimado a quinze dies le respundi, puis achei l assunto algo melindroso, i a pedir ũa atencion pronta. Eilha ben de miu primo, l Senhor Collins, que, quando you me morrir, bos poderá botar a todas para fuora desta casa quando le ir la gana.”
“Á! miu querido,” dixo la tie del, “nun gusto de bos oubir amentar nesso. Pido bos que nun fáledes nesse home. You cuido que ye la cousa mais anjusta de l mundo, que ls buossos bienes de raiç le puodan ser lhebados a las buossas própias filhas; i tengo la certeza, se fusse a ti, de que yá muitá haberie atentado fazer algo a esse respeito.”
Jane i Elizabeth fazírun por le splicar l que ye un morgadiu. Yá muita beç habien atentado esso antes, mas esse era un assunto que arrepassaba l antendimiento de la Senhora Bennet, i eilha cuntinaba a falar contra la maldade dun lhegado para fuora dũa familha de cinco filhas, feito a fabor dun home cun quien nada tenien que ber.
“Ye ũa cousa mui anjusta, si senhora”, dixo l Senhor Bennet, “i nada puode ampedir l Senhor Collins de ardar Longbourn. Mas se quejirdes oubir la carta del, talbeç bos agrade la maneira cumo el scribe.”
“Nó, pula cierta que nun me bai a agradar; i cunsidro ũa ampertinença del an bos screbir, ũa cousa de sínico,. Tengo le rábia a falsos amigos. Porque nun quier el mantener ls problemas cun bós, cumo fizo antes l pai del?”
“Porquei, ye berdade; parece que tubo alguns scrúpalos de filho an relaçon a esso, cumo ides a oubir.”
“Hunsford, acerca de Westerham, Kent, 15 de outubre.
“Caro Senhor,—
“La reixa antre bós i miu pai, que Dius tenga, siempre m’anquemodou muito, i çque tube l’anfeldidade de l perder, muita beç deseei sanar essa brecha; mas por algun tiempo fui detenido pulas mies própias dúbidas, cun miedo de que als uolhos de l mundo esso aparecira cumo falta de respeito a la lhembráncia del al me tornar a dar cun quien el siempre quejira star an zacuordo. —‘Eiqui stá, Senhora Bennet.’ Assi i todo, agora stou resolvido nesse sentido, puis cumo fui ourdenado an Easter, tube la felcidade de ser çtinguido cul apoio de la Baronesa Lady Catherine de Bourgh, biúda de l Senhor Lewis de Bourg, de que la bondade i beneficéncia me quejírun para cura desta paróquia, adonde fazerei todo l possible por me portar a l’altura de l respeito i recoincimiento que le debo a tan eilustre senhora, i star sempre purparado para respeitar cumo debe de ser todos ls ritos i cerimonhas de l’Eigreija Anglicana. Para alhá desso, cumo cura que sou, tomo cumo miu deber pormober i spalhar la bencion de la paç por todas las familhas al alcance de la mie anfluença; i por esta rezon cunsidro estas mies perpuostas de buona buntade cumo mui recomendables, sperando que l causo de you ser l possible ardeiro de Longbourn seia caridosamente squecido por bós, i nun bos lhiebe a nun aceitar l galhico d’oulibeira que bos oufereço. Assi i todo nun puodo deixar de me sentir peneroso por, sien querer, benir a prejudicar las buossas amables filhas, i por esso bos apersento çculpas, i m’oufereço pa la cumpensar cunsante seia possible —mas l feturo l dezirá. Se nada tubirdes contra an me recebir an buossa casa, fago l gusto de bos bejitar, a bós i a la buossa familha, na segunda, 18 de nobembre, ende pulas quatro, i talbeç abuse de la buossa houspitalidade quedando cun bós até sábado de la sumana que ben, l que para mi nun ten qualquiera ancumbeniente, yá que Lady Catherine nuns tá contra la mie falta ne l demingo, çque un outro cura faga an beç de mi l serbício de l die. —Quedo, caro senhor, cun ls mius respeitosos cumprimentos pa la buossa tie i filhas, buosso amigo dedicado, “WILLIAM COLLINS”
“Antoce, a las quatro de la tarde bamos a sperar este mensajeiro de la paç”, dixo l Senhor Bennet, drobando la carta. “Ele parece ser un moço mui cuncencioso i bien eiducado, i nun tengo dúbedas de que poderá ser un bun coincimiento, subretodo se Lady Catherine lo outorizar a benir outra beç a tener cun nós.”
“Assi i todo faç algun sentido l que el diç a respeito de las rapazas, i se el stá çpuosto a fazer le algues oufiertas, nun serei you la pessona que l bai a zancorajr.”
“Anque seia defícele,” dixo Jane, “adebinar an que sentido el mos quier fazer essa repaçon que el cuida que mos ye debida, l deseio yá abona a fabor del.”
Elizabeth staba ampressionada cul grande respeito cun que trataba Lady Catherine, i l guapo perpósito del an doutrinar, casar i anterrar ls paroquianos del quando l’oucajion lo pedisse.
“El debe de ser meio boubico, cuido you,” dixo eilha. “Nun lo antendo¬ —Hai algo mui spalhafatoso ne l stilo del —I l que quier el dezir al çculpar se de ser l próssimo ne l morgadiu? Nun podemos pensar que el nun lo aceitarie, se pudira. Será el un home sério, senhor?”
“Nó, querida, cuido que nó. Tengo grandes spranças de lo benir a achar bien al alrobés. Na carta del hai ũa mistura de quien s’abaixa i de quien se dá aires, que pormete muito. Stou mortico por l ber.”
“Mirando bien pa la redaçon”, dixo Mary, “La carta del nun me parece mal. L’eideia de l galhico d’oulibeira talbeç nuns seia completamente nuoba, mas beio que fui ousada de modo acertado.”
Para Catherine i Lydia, tanto la carta cumo quien la screbira nun tenien antresse nanhun. Era quaije ampossible que l primo le aparecira de jiqueta burmeilha, i yá habien passado algues sumanas zde l tiempo an que tenien gusto na cumpanha dun home cun qualquiera outra quelor. Pa la mai, la carta de l Senhor Collins apagara ũa buona parte de l pie atrás que tenie an relaçon a el, i purparaba se a pa lo recebir cun un sereno que até deixaba l tiu i las filhas pasmadas.
L Senhor Collins bieno a hora cierta por el andicada i fui recebido de modo mui amable por to la familha. L Senhor Bennet a bien dezir pouco dixo; mas las ties stában bien purparadas para falar, i l Senhor Collins parecie que nun percisaba que lo animássen, nien fazie tencion de quedar calhado. Era un home alto i pesado de ls sous binte i cinco anhos. Tenie un aire sério i solene, i ls modos del éran mui formales. Mal apenas se sentara ampeçou lhougo a agabar la Senhora Bennet por tene ũa tan guapa familha de filhas; dixo le que habie oubido falar muito de la beleza deilhas, mas neste causo la fama inda quedaba para acá de la berdade; i acrescentou, de que nun dubidaba de que eilhas las querie ber a todas bien casadas, a sou tiempo. Este agabo nun le agradou muito a algues de las sues ouvintes, mas la Senhora Bennet, que nun regateaba cumprimentos, respundiu le mui debrebe.
“Sodes mui amable, stou cierta; i deseio cun todo l miu coraçon que assi seia, puis doutro modo pouco teneran que le bala. Las cousas son resolvidas dun modo stranho stranho.”
“Amentais, talbeç, na ardança desta propiadade.”
“Á! senhor, ye berdade. Ye ũa mala cousa pa las mies probes filhas, teneis de cunfessar. Nun ye que you bos cunsidre l culpado, puis bien bien sei que essas cousas acuntécen. Ye ampossible marcar l çtino de ls bienes quando fáien parte dun morgadiu.”
“Tengo la purfeita cuncéncia, senhora, de la perda que poderá repersentar pa las mies encantadoras primas, i poderie adelantrar algo mais subre l assunto, mas nun quiero ser agarrado por atrebido ou apressiado. Mas puodo le assegurar a las senhoras de que bin purparado pa las admirar. Por agora nun quiero dezir mais nada; mas, talbeç, quando mos tubirmos coincido un cachico melhor —“
Fui anterrumpido por un criado a chamar para cenar; i las rapazas rírun se ũas pa las outras. Nun éran solo eilhas las admiradas pul Senhor Collins. La preça de casa, la sala de quemer, i toda la mobilha, fúrun bista de modo menudo i agabadas; i todo esse sou agabo haberie topado l coraçon de la Senhora Bennet, mas anrezinada cula eideia de que el miraba pa las cousas cumo l feturo duonho. Tamien la cena fui mui agabada; i el pediu que le dezíran a qual de las sues ancantadoras primas se le debie un tan eicelente cozinhado. Mas eiqui fui eimendado pula Senhora Bennet, que le assegurou dun modo algo ásparo que stában mui bien pa le pagar a un bun cozinheiro, i que las filhas deilha nada tenien que fazer na cozina. El lhougo le pediu perdon por le haber zagradado. Cun ũa boç mais suable eilha dixo le que nun staba oufendida; mas el cuntinou se a çculpar por ende mais un quarto de hora.
Resolvi fazer uma lista das sequelas de Orgulho e Preconceito que tenham Mary Bennet como personagem principal. Fiquei surpreendida por encontrar tantas obras e tão diversificadas ( uma delas quase sobrenatural):
- 'The Independence of Miss Mary Bennet' de Colleen McCullough ( é a obra mais fácil de encontrar e existe tradução para português);
- 'Mary Bennet's Chance' de Virginia Aitken;
- 'A Match for Mary Bennet : Can a serious young lady ever find her way to love?' de Eucharista Ward;
- 'The Unexpected Miss Bennet' de Patrice Sarath;
- 'Pride and Prejudice: Mary's Story' de Jeanne Desautel Foster;
- 'There's something about Mary, Bennet (The Jonathan Thomas and Georgiana Darcy Chronicle) de Sebastian Di Mattia;
- 'The Engagement of Mary Bennet' de Eugene Orlando;
- 'Illusions and Ignorance: Mary Bennet's Story' de S.E.Ward;
- 'Mary Unveiled' de Lilian M.
Quando tentei fazer o mesmo para Kitty Bennet deparei-me com a total inexistência. Talvez exista alguma obra que eu não tenha encontrado na pesquisa, mas mesmo assim, não haverá tantas como para Mary. Isto reforça a minha ideia que Kitty é a irmã Bennet mais ignorada pelos fãs, e não Mary. Se quiserem ler sobre o futuro (imaginado) de Kitty terão que ler uma das muitas sequelas gerais de O&P em que ela não é personagem principal.
Numa ida á biblioteca do Palácio das Galveias encontrei algumas obras que me pareceram interessantes e que passo a indicar:
- 'The Cambridge guide to women's writing in English' de Lorna Sage;
- 'The Cambridge companion to Jane Austen' de Edward Copeland e Juliet McMaster;
- 'Sibling love and incest in Jane Austen's fiction' de Glenda A. Hudson;
Mrs Dashwood é uma figura muito materna, no sentido em que apoia as suas filhas e quer vê-las, acima de tudo, felizes, não obstante na época as mulheres dependerem essencialmente de um casamento financeiramente estável quando afastadas da linha de sucessão, como era o caso. Trata-se de uma figura excessivamente romântica. Para ela, a felicidade é um estado e quando encontrava razões para ser feliz, obstáculo algum parecia fazer sentido; já quando a tristeza dominava o seu ser, a angústia tomava conta de tudo. O exagero romântico é, por assim dizer, o seu selo que encontra eco em Marianne.
Por isso, a falha de Mrs Dashwood está exactamente no facto de ser pouco racional e de não conseguir esconder os seus sentimentos o suficiente para não causar preocupações às suas filhas, sendo que, no caso de Marianne, a compreensão é desmedida; mas, no caso de Elinor, é a preocupação que constitui e marca o seu dia-a-dia. Assim, se por um lado, Mrs Dashwood, é uma boa mãe; por outro, é negligente, porquanto deixa para a sua filha de dezanove anos a responsabilidade de uma casa de um orçamento que lhe caberia a si gerir. É certo que acaba de perder o seu marido e a sua casa, mas as suas filhas acabam de perder o pai e também o seu lar. A única referência que lhes resta é a mãe que, para mim, e em concreto neste ponto, não esteve inteiramente à altura das exigências da situação.
No entanto, e corroborando o que no início ficou dito, Mrs Dashwood é uma mãe preocupada com o bem-estar e a felicidade das suas filhas, demonstrando-o através da preocupação em saber quem era Mr. Willoughby ou quando Marianne adoece. Com tal, pode dizer-se que o "pecado" do romantismo que domina a sua personalidade é aceitável.